Wiele osób zastanawiając się nad zamontowaniem klimatyzacji w domu czy mieszkaniu ma kilka dylematów. Jednym z nich jest wpływ klimatyzacji domowej na zdrowie. Powstało na ten temat wiele mitów i półprawd, z którymi postaramy się rozprawić. Co to jest klimatyzacja?

Zacznijmy od początku – według najprostszej definicji klimatyzacja to proces uzdatniania powietrza, który polega na poprawie i utrzymaniu poszczególnych jego parametrów  na właściwym poziomie. Przede wszystkim dotyczy do temperatury, wilgotności i czystości powietrza.

Należy pamiętać że klimatyzacja nie obejmuje wymiany zużytego powietrza na nowe – tym zajmuje się wentylacja. W skrócie wentylacja wymienia powietrze na nowe, a klimatyzacja uzdatnia powietrze już będące w pomieszczeniu.

Oczywiście można łączyć wentylację z klimatyzacją, ale należy to robić w prawidłowy sposób – jest to temat na osobny artykuł, który powstanie niebawem.

Co możemy regulować klimatyzacją?

Najważniejszym i najbardziej oczywistym parametrem, który możemy regulować klimatyzacją, jest temperatura powietrza. Najpopularniejsze klimatyzatory domowe pozwalają na regulacje temperaturą w zakresie ok. 17-30oC z niewielkimi odchyłkami w obie strony – niektóre pozwalają na chłodzenie do 16oC, a są i urządzenia które pozwalają grzeją nawet i do 35oC. Nie oznacza to jednak, że klimatyzator będzie wiał z dokładnie zadaną temperaturą.

Prawidłowo zamontowane urządzenie nawiewa powietrze o temperaturze niższej (dla chłodzenia) lub wyższe (dla grzania) o ok. 8-10 oC od temperatury zadanej na urządzeniu. Przykładowo – jeśli ustawimy chłodzenie pomieszczenia do temperatury 22 oC to z klimatyzatora będzie wiało chłodem o temperaturze nawet ok. 12-14 oC. Nie jest to jednak sztywna reguła, ponieważ na temperaturę nawiewu mają wpływ różne czynniki, takie jak rodzaj i kształt pomieszczenia, ilość osób i przedmiotów generujących ciepło temperatura wewnętrzna i zewnętrzna. Temperatura nawiewu ma wpływ na duży wpływ na nasze samopoczucie, dlatego urządzenia należy używać tak by pracowało w naszym optimum, które każdy ustala sobie indywidualnie.

Zwykle optymalna temperatura komfortu to ok. 23-24 oC w lecie i 21-22 oC w zimie i takie wartości można spokojnie ustawiać na klimatyzatorze. Ważne dla zdrowia jest to, by nie przechładzać lub nie przegrzewać pomieszczeń – mało kto na dłuższą metę lubi przebywać w lodówce lub w gorącej saunie.

Czy klimatyzacja wysusza powietrze?

Kolejnym parametrem, który zmienia się pod wpływem klimatyzacji, jest wilgotność powietrza. Optymalna wartość dla zdrowia człowieka wynosi ok. 45-50%. Miejsca ze zbyt dużą wilgotnością mogą być doskonałym miejscem dla rozwoju grzybów i pleśni, natomiast zbyt mała wilgotność ma negatywny wpływ zwłaszcza dla alergików.  Osuszanie powietrza w klimatyzacji odbywa się  w trybie chłodzenia.

Kiedy klimatyzator chłodzi to przez wymiennik jednostki wewnętrznej przepływa zimny czynnik chłodniczy. Gdy powietrze styka się z zimnym wymiennikiem może osiągnąć tzw. punkt rosy, czyli może dojść do wykraplania się wilgoci z powietrza na jego powierzchni. Dzięki temu zjawisku wilgotność powietrza w klimatyzowanym pomieszczeniu spada. Nie oznacza to, że osuszanie powietrza jest procesem ciągłym i stałym – wykraplanie się wody na powierzchni wymiennika jest zależne od temperatury pomieszczenia, temperatury nawiewu oraz wilgotności względnej powietrza.

Zwykle klimatyzacja nie osusza powietrza do wartości poniżej 35-40% wilgotności, co i tak zdarza się w miejscach, które nie są przeznaczone na pobyt ludzi (np. serwerownie, maszynownie). W pomieszczeniach gdzie zwykle przebywają ludzie wilgotność nie spada poniżej optimum – gdy jednak tak się dzieje należy szukać przyczyny np. w nieprawidłowej pracy urządzenia lub źle pracującej wentylacji.

Należy jednak pamiętać, że klimatyzatorem zwykle nie możemy regulować poziomu wilgotności w pomieszczeniu. Urządzenie pracując zmienia poziom wilgotności ale jest ona wynikową temperatury nawiewu, temperatury w pomieszczeniu, wilgotności względnej w powietrzu oraz czasu pracy urządzenia. Do zaawansowanej regulacji wilgotności stosuje się szafy klimatyzacji precyzyjnej lub wentylację mechaniczną z chłodzeniem i nawilżaniem.

Czy klimatyzacja filtruje powietrze?

Klimatyzatory obecnie posiadają zaawansowane funkcje filtracji powietrza. Wszystkie urządzenia posiadają plastikowe filtry, które mają za zadanie ochronę wymiennika jednostki wewnętrznej przed osiadaniem kurzu. Gdyby tej osłony nie było, to wymiennik mógłby szybciej się zabrudzić, przez co spadłaby jego wydajność.

Niektórzy producenci dodają do urządzeń dodatkowe filtry, takie jak m.in.:

• filtr antybakteryjny,
• filtr z jonami srebra,
• filtr chitynowy,
• filtr katechinowy,
• filtr fotokatalityczny,
• filtr formaldehydowy,
• filtr z witaminą C

Głównymi funkcjami dodatkowych filtrów są działania antybakteryjne i antywirusowe, zatrzymywanie nieprzyjemnych zapachów oraz wyłapywanie drobniejszych zanieczyszczeń. Niektórzy producenci oferują w swoich urządzeniach także lampy UV które mają działanie bakteriobójcze, a część z nich chwali się także skutecznością w walce z koronawirusem.

Oczywiście stopień filtracji poszczególnych filtrów oraz skuteczność takich lamp należy brać z odpowiednią dozą dystansu, niemniej jednak różnica w używaniu urządzeń bez tych filtrów oraz urządzeń z filtrami często jest zauważalna. Wielu producentów ma również urządzenia wyposażone w funkcje samooczyszczania, w których urządzenie jest w stanie z grubsza oczyścić lamele wymiennika z zanieczyszczeń.

Należy jednak pamiętać, że nawet najlepsze filtry oraz najlepiej działająca funkcja samooczyszczania nie zastąpią regularnego czyszczenia wykonanego przez doświadczonego serwisanta, dzięki czemu po pierwsze mamy czyste i zdezynfekowane urządzenie, a po drugie utrzymamy przedłużoną gwarancję na dane urządzenie.

Czy klimatyzacja jest dobra dla alergików?

Osoby cierpiące na alergie lub mające takie osoby wśród swoich bliskich często zastanawiają się czy klimatyzacja ma wpływ na alergików. Wiele urządzeń na rynku jest wyposażonych w funkcję jonizacji powietrza, która często jest rekomendowana właśnie dla takich osób. W skrócie jonizacja pomaga zneutralizować zanieczyszczenia zawieszone w powietrzu poprzez naładowanie ich ujemnie, dzięki czemu łatwiej się ich pozbyć.

Dodatkowo jonizacja neutralizuje cząstki powietrza, które są naładowane dodatnio przez sprzęt elektroniczny będący w pomieszczeniu, taki jak telewizory czy monitory. W pomieszczeniach gdzie pracuje klimatyzator z uruchomioną funkcją jonizacji można poczuć charakterystyczny efekt czystego i świeżego powietrza, podobny jak po deszczu. Przy założeniu, że będziemy regularnie serwisować i czyścić urządzenie, można śmiało stwierdzić że klimatyzacja nie zaszkodzi takim osobom, a nawet wręcz pomoże właśnie ze względu na funkcję jonizacji oraz możliwość filtrowania powietrza.

Podsumowując, prawidłowo dobrana, zamontowana i serwisowana klimatyzacja może mieć wiele korzyści dla naszego zdrowia – od utrzymywania temperatury komfortu, poprzez utrzymywanie wilgotności powietrza w optymalnym zakresie, na oczyszczaniu powietrza kończąc.